7.7 Effectief en rechtvaardig Europees asielbeleid

• Meer gezamenlijkheid. Omdat Europa één buitengrens deelt, is een meer gezamenlijk asielbeleid gewenst. Dat beleid behelst onder andere meer gelijkheid tussen lidstaten als het gaat om de behandeling van en verantwoordelijkheid voor asielzoekers, duidelijke afspraken over een evenredige verdeling van vluchtelingen en afspraken over terugkeer met herkomstlanden. We steunen de inspanningen van de Europese Commissie hiertoe. Het is echter onwenselijk als lidstaten deze verplichting kunnen afkopen. We spreken ons uit tegen de mogelijkheid om verplichtingen af te kopen, mensen in maandenlange procedures aan de Europese buitengrens vast te zetten en kinderen in detentie terecht te laten komen.
• Meer gelijkheid lidstaten. Als onderdeel van het Europees asielbeleid, willen we meer gelijkheid tussen lidstaten als het gaat om de behandeling van asielzoekers. Zo voorkomen we een ‘race naar de bodem’, waarbij lidstaten asielzoekers slechter behandelen in de hoop dat ze in een ander land asiel aanvragen. Daarbij kijken we goed naar het landenbeleid, zodat we ons kunnen richten op de vluchtelingen die onze hulp het hardst nodig hebben. Daarbij kijken we ook goed naar betere afstemming in Europees verband over het landenbeleid.
• Snelle duidelijkheid voor veiligelanders. Mensen uit veilige landen zonder kans op asiel krijgen een snelle procedure aan de buitengrens. Opvang dient plaats te vinden met respect voor mensenrechten. Tijdens de procedure hebben asielzoekers recht op rechtsbijstand. We zullen mensen niet terugsturen naar gevaarlijke gebieden. Een snelle en eerlijke procedure aan de buitengrens moet de vluchteling duidelijkheid geven over de kans op asiel. Elke asielzoeker heeft daarbij recht op rechtsbijstand, op respect voor ieders mensenrechten wordt streng gehandhaafd en niemand wordt teruggestuurd naar een land waar het onveilig is. Wie veilig terug kan en geen recht heeft op asiel, wordt ondersteund bij terugkeer naar het land van herkomst.
• Tegengaan pushbacks. Lidstaten mogen nooit mensen terugduwen. Nederland zal actief pushbacks en andere mensenrechtenschendingen aan de buitengrenzen tegengaan, door landen erop aan te spreken en de Europese Commissie aan te sporen op handhaving. We willen geen EU-financiering voor grensbeleid dat mensenrechten schendt. Nederland detacheert alleen grenswachten voor Frontex-operaties die geen risico lopen op medeplichtigheid aan mensenrechtenschendingen, en pleit actief voor afschaffing van Frontex-operaties waar structurele schendingen worden gerapporteerd.
• Coalition of the willing. Als het niet lukt om overeenstemming te bereiken in Europa over een rechtvaardig en effectief asielbeleid, zullen we met een ‘coalition of the willing’ afspraken maken.
• Gevaarlijke reis voorkomen. Mensen die geen kans maken op asiel, proberen we eerder te weerhouden van het maken van een gevaarlijke reis. We dragen bij aan projecten in herkomst- en doorreislanden om mensen zonder kans op asiel op te vangen, ondersteuning te bieden en zo te helpen met opgeheven hoofd terug te keren. De EU moet mensensmokkel binnen en buiten de EU tegengaan.
• Perspectief in de regio. Zo’n 86% van de vluchtelingen wereldwijd wordt opgevangen door landen nabij conflictgebieden. Zowel die landen als de vluchtelingen die daar worden opgevangen verdienen meer steun. Goede opvang in de regio kan helpen voorkomen dat mensen de gevaarlijke oversteek naar Europa maken. Daarom investeren we extra in goede opvang, met perspectief op een betere toekomst. We willen mensen die worden opgevangen in staat stellen een toekomst op te bouwen, inclusief werk, onderwijs en deelname aan de samenleving.
• Hulp voor mensen in nood. Mensen zullen de gevaarlijke oversteek naar Europa blijven wagen, op de vlucht voor geweld, oorlog en vervolging of gedreven door armoede en klimaatverandering. Als zij op zee in gevaar komen, mogen we hen niet aan hun lot overlaten. Het redden van mensen in nood is een verantwoordelijkheid van Europa, die we niet mogen afschuiven op goedbedoelende ngo’s. We gaan ngo’s die mensen redden niet criminaliseren: een helpende hand slaan we niet in de boeien. Mensen zonder recht op asiel, brengen we terug na een snelle en zorgvuldige procedure. We zien het als een gezamenlijke Europese verantwoordelijkheid om het aantal doden op deze gevaarlijke reis terug te dringen en maken ons in Europa hard voor grotere reddingscapaciteit op zee.
• Voorwaarden derde landen. Om vluchtelingen in buurlanden beter te beschermen, veilige routes mogelijk te maken, terugkeerafspraken te maken of irreguliere migratie te ontmoedigen kunnen migratie-afspraken met derde landen nodig zijn, mits aan strikte voorwaarden is voldaan.  Zulke afspraken maken we alleen als vluchtelingen in deze landen veilig zijn, hun mensenrechten worden gerespecteerd en zij een bestaan kunnen opbouwen. Hiervoor is onafhankelijk toezicht en een mensenrechtentoets vooraf nodig. Deals waarbij asielzoekers worden weggestuurd om te creperen in de woestijn kunnen niet aan de orde zijn. De afspraken met Tunesië moeten van tafel. Daarnaast zet Nederland zich in Europees verband in voor het stopzetten van de migratiesamenwerking met Libië totdat de detentiecentra van migranten zijn gesloten en er harde garanties zijn voor de adequate bescherming van de rechten van migranten.
• Perspectief bieden in herkomstlanden. We investeren extra in het tegengaan van de grondoorzaken van migratie. Met klimaatbeleid gaan we de opwarming van de aarde tegen, en daarbij ondersteunen we minder welvarende landen. We investeren in ontwikkelingssamenwerking, conflictpreventie, eerlijke handel, vredesopbouw en in noodhulp aan mensen in nood. Zo bieden we mensen meer perspectief op een betere toekomst in het land van herkomst. Nederland behoudt psychosociale steun als prioriteit in noodhulp en breidt deze plannen uit naar vredesopbouw en ontwikkelingssamenwerking.