6.1 Strategische autonomie, veiligheid en mensenrechten
- Navalnyfonds. We steunen democratische krachten in Rusland. We pleiten daaromvoor een Europees Navalnyfonds dat mensenrechtenactivisten, journalisten en onafhankelijke politici in staat stelt om periodiek Rusland te verlaten met als doel op adem te komen en in de EU netwerken op te bouwen om hun strijd in Rusland voor een democratisch Rusland voort te kunnen zetten.
- Strategische autonomie. We versterken de weerbaarheid van de EU. Daartoe bouwen we risicovolle afhankelijkheden van derde landen af, zowel op het gebied van veiligheid als op het gebied van energie, grondstoffen, industrie en vitale infrastructuur. We gaan in de EU meer onmisbare producten zélf produceren, voor zover die passen binnen een klimaatneutrale en circulaire welzijnseconomie. Met overheidsdeelnemingen, leningen en subsidies stimuleren we de productie van onder meer zonnepanelen, batterijen, magneten, computerchips, medicijnen, vaccins en medische hulpmiddelen, en de bouw van een publiek-civiele digitale infrastructuur.
- De steun voor Oekraïne breiden we uit. Nederland blijft binnen de EU een leidende rol spelen in het bijstaan van de dappere Oekraïners. Rusland mag de oorlog niet winnen. De EU en haar lidstaten nemen een groter deel van de steun aan Oekraïne voor hun rekening. We ijveren ervoor dat Oekraïne de wapens, munitie, training, inlichtingen, financiële en humanitaire steun ontvangt die het land nodig heeft om de Russische agressor te verdrijven. We blijven de sancties tegen Rusland aanscherpen zolang de agressie voortduurt. We treffen sancties tegen landen die Rusland van wapens en andere strategische goederen voorzien. We investeren fors in de wederopbouw van Oekraïne. De toekomst van Oekraïne ligt in de EU.
- Israël-Palestina. We maken ons sterk voor een onmiddellijk en permanent staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas, de volledige toegang van humanitaire hulp tot Gaza en de vrijlating van alle gijzelaars. Acties die indruisen tegen het internationaal humanitair recht moeten per direct stoppen. Daarom moeten uitspraken van het Internationaal Gerechtshof en het Internationaal Strafhof worden gerespecteerden bevordert de EU actief de onmiddellijke naleving van de door het Internationaal Gerechtshof verordonneerde voorlopige maatregelen. Wij roepen het Internationaal Strafhof op om apartheid mee te nemen in het lopende onderzoek in de bezette Palestijnse Gebieden. De EU moet schendingen van het internationaal recht, zoals het niet naleven van internationale gerechtelijke uitspraken en verdragen, sanctioneren, waarbij alle opties op tafel liggen, zoals het opschorten van de EU-Israël associatie overeenkomst. De EU voert strengere sancties in tegen leden van Hamas. We zetten er daarnaast op in dat EU-lidstaten geen militair materieel meer aan Israël leveren waarbij het risico bestaat dat niet wordt voldaan aan de letter en geest van de Europese wapenexportcriteria, zoals bij de bombardementen op Gaza. De EU-lidstaten moeten onmiddellijk stoppen met het leveren van wapens en wapenonderdelen die worden ingezet bij schendingen van het oorlogsrecht en mensenrechten. We helpen bij wederopbouw en leggen in principe de rekening van de enorme schade aan civiele infrastructuur en Europese ontwikkelingsprojecten in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever bij de Israelische regering. Daarnaast moet Nederland evenals de EU de steun aan UNRWA onmiddellijk hervatten en druk zetten op de Israëlische regering om een einde te maken aan de administratieve detentie waardoor Palestijnen zonder proces vastzitten in gevangenissen. We willen dat Nederland en de EU zo spoedig mogelijk economische en juridische maatregelen nemen die de handel in producten uit illegale nederzettingen onmogelijk maken, evenals een inreisverbod afvaardigen voor gewelddadige kolonisten uit de illegale nederzettingen. Als grootste handelspartner van Israël en grootste donor van de Palestijnen moet de EU en Nederland een veel grotere rol gaan spelen bij de acute beëindiging van de illegale bezetting van de Palestijnse gebieden, het beëindigen van praktijken vergelijkbaar met apartheid, en het werken aan duurzame vrede en de invulling van het Palestijnse recht op zelfbeschikking. Vrede vereist een levensvatbare, democratische Palestijnse staat naast een veilig Israël, met gelijke rechten voor alle bevolkingsgroepen. Hiertoe is het belangrijk dat vredesprojecten van het Israëlische en Palestijnse maatschappelijk middenveld worden ondersteund en dat serieuze onderhandelingen zo snel mogelijk worden opgestart.
- Eensgezind Chinabeleid. Samen met wereldwijde bondgenoten zijn we duidelijk tegen het Chinese regime: zowel het leveren van wapens aan Rusland als militaire agressie tegen Taiwan hebben zware consequenties. We stellen mensenrechtenschendingen in China structureel aan de kaak, waaronder de genocide op de Oeigoerse minderheid. De Europese Unie moet een belangrijke rol spelen in het verbeteren van de mensenrechtensituatie in China, zoals het erkennen van de genocide op de Oeigoerse minderheid. Er komen embargo’s tegen producten vanuit de Oeigoerse Autonome Regio Xinjiang en producten die in verband worden gebracht met de dwangarbeid van Oeigoeren.
- Mondiale Zuiden beslist mee. De EU werkt beter en eerlijker samen met het mondiale Zuiden. We oefenen maximale druk uit voor betere vertegenwoordiging van het mondiale Zuiden in het Internationaal Monetair Fonds, de Wereldbank en de Verenigde Naties (VN). Daarnaast zetten we ons in voor het afschaffen van vetorecht in de Veiligheidsraad en voor het aanbieden van een zetel in de Veiligheidsraad aan elk continent. We zetten ons in voor een effectievere en democratischere VN.
- Versterken Europese defensie. De NAVO, met de Verenigde Staten (VS) als sterkste militaire macht, is cruciaal voor onze militaire zelfverdediging, maar met toenemende politieke instabiliteit in de VS is het zaak dat Europa meer verantwoordelijkheid neemt voor zijn eigen veiligheid. Daarom versterken we het veiligheids- en defensiebeleid van de EU én de Europese tak van de NAVO. We willen dat alle lidstaten gaan voldoen aan de afspraak binnen de NAVO om minstens 2% van het bruto binnenlands product (bbp) te besteden aan defensie.
- Defensiesamenwerking. Hogere defensie-uitgaven moeten zich vertalen in substantiële extra defensiecapaciteiten voor Europa, waaronder de door de NAVO verlangde capaciteiten. Dat vraagt om veel sterkere samenwerking en integratie van onze krijgsmachten. Europese coördinatie van defensie-investeringen en de defensie-industrie dient te leiden tot de gezamenlijke ontwikkeling, aankoop en onderhoud van wapensystemen; gezamenlijke opleidingen en bevelvoering; toenadering in strategische cultuur; het voorkomen van dubbelingen in het militair arsenaal door taakspecialisatie en de oprichting van multinationale eenheden die beschikbaar zijn voor zowel de EU als de NAVO. Gezamenlijke financieringsinstrumenten zoals de Europese Vredesfaciliteit, waaruit militaire missies en wapensteun worden gefinancierd, breiden we uit.
- Afromen overwinsten defensie-industrie. We voeren een heffing in op overwinsten van de defensie-industrie, zodat gemeenschapsgeld terugvloeit naar de staatskas.
- Strenger wapenexportbeleid. We scherpen het wapenexportbeleid aan en de Europese Commissie gaat erop toezien dat lidstaten de wapenexportregels naleven. Ook exporteren we niet langer wapens, technologie die kan worden gebruikt voor de ontwikkeling van wapens of massasurveillance naar autocratische regimes. Investeringen vanuit en in autocratische landen toetsen we streng op veiligheidsrisico’s, net als gezamenlijke kennisprojecten.
- Wapenbeheersing. We ijveren voor naleving en aanscherping van afspraken over conventionele en nucleaire wapenbeheersing. We steunen de oproep van de secretaris-generaal van de VN om autonome wapens bij verdrag te verbieden, nemen hier de leiding in en vergaren hier actief medestanders voor. Ook willen we aanscherping van de afspraken tegen militarisering van de ruimte en een gedragscode tegen digitale oorlogsvoering, als opmaat naar een verdrag. We bevorderen de ondertekening en ratificatie van de verdragen die landmijnen en clustermunitie verbieden en wapenhandel aan banden leggen.
- Kernwapens de wereld uit. We zetten ons krachtig in voor de wereldwijde afbouw van kernwapens en nemen als EU het voortouw bij onderhandelingen over (kern)wapenbeheersing en wereldwijde kernontwapening.
- Vredesmissies. De deelname aan vredesoperaties is een investering in collectieve veiligheid. We zorgen ervoor dat dit hand in hand gaat met langdurige en effectieve diplomatie, humanitaire hulp, wederopbouw en terrorismebestrijding. De Europese Dienst voor Extern Optreden (EDEO) moet hier een grotere rol in spelen. We werken hierbij nauw samen met spelers zoals de Verenigde Naties en de Afrikaanse Unie.
- Vredesdiplomatie. We gaan als EU meer doen om politieke oplossingen voor conflicten mogelijk te maken. Recente ervaringen in Afghanistan en de Sahel onderstrepen dat missies waarbij de militaire inzet dominant is, zelden tot echte vrede leiden. Daarvoor is vredesdiplomatie een voorwaarde, ondersteund door gerichte ontwikkelingssamenwerking om de oorzaken van conflicten aan te pakken. We willen meer vrouwen en vertegenwoordigers van minderheden aan de onderhandelingstafel om de kans op duurzame vrede te vergroten.
- Bestraffing oorlogsmisdaden. We oefenen diplomatieke druk uit op andere landen, waaronder de Verenigde Staten, om het Statuut van het Internationaal Strafhof te ondertekenen en te ratificeren en om verdachten tegen wie een arrestatiebevel is uitgevaardigd – waaronder de Russische president Poetin – uit te leveren aan het Hof. We steunen de oprichting van een speciaal tribunaal voor de berechting van de Russische agressie tegen Oekraïne. Daarnaast oefenen we maximale druk uit op Israël voor het erkennen van het Internationaal Strafhof en steunen wij onderzoek van het Internationaal Strafhof naar oorlogsmisdaden in Israël en de bezette Palestijnse gebieden.
- Feministisch Europees buitenlandbeleid. We hebben oog en oor voor de meest kwetsbare groepen en nemen gendergelijkheid coherent mee in ons gehele buitenlandbeleid. Met een feministisch Europees buitenland- en ontwikkelingsbeleid beogen we de rechten van vrouwen en meisjes te vergroten, hun stem te versterken en hun hulpbronnen te vermeerderen. De EU zet zich wereldwijd in voor de rechten en het decriminaliseren van de LHBTQIA+-gemeenschap.
- Rechten inheemse volkeren. De EU maakt zich wereldwijd sterk voor de rechten van inheemse volkeren. Dat geldt ook voor de Scandinavische Sami binnen de EU.
- Tegengaan sabotage en desinformatie. We werken samen met bondgenoten aan de bescherming van fysieke en digitale infrastructuur en van windparken op zee tegen sabotage, aan de afweer van spionage en desinformatiecampagnes en aan de versterking van cyberveiligheid.
- Mensenrechtentoets. Er komt een verplichte mensenrechtentoets voor alle EU buitenlandfinanciering, plus actieve monitoring van projecten. De Europese Commissie legt meer rekenschap af aan het Europees Parlement. Er komt een publieke databank met informatie over alle EU-buitenlandprojecten.