Daarmee omarmt GroenLinks-PvdA het advies van de staatscommissie over de demografische ontwikkeling. We delen de belangrijkste conclusie van het rapport: de overheid actief moet sturen op een gematigde bevolkingsgroei tot maximaal 20 miljoen inwoners in 2050.
Woensdag debatteerde de Tweede Kamer over het rapport van de staatscommissie over de demografische. Het advies om actief te sturen op een gematigde bevolkingsgroei tot maximaal 20 miljoen inwoners in 2050 is verstandig en nodig. We zitten namelijk met twee uitdagingen. Aan de ene kant zorgt vergrijzing er voor dat een aantal functies in dit land alleen kunnen worden vervuld door migratie. Aan de andere kant willen we niet dat onze brede welvaart in gevaar komt door een te snelle bevolkingsgroei. Iedereen in ons land heeft recht op een betaalbare woning zorg, onderwijs, goed werk met een loon waarvan je kunt rondkomen en voldoende, gezonde natuur.
Arbeidsmigratie verlagen
Onze prioriteit ligt daarbij op het verlagen van de arbeidsmigratie. Arbeidsmigranten vormen de grootste groep migranten in Nederland. Er is sprake van een forse stijging van Europese gedetacheerde werknemers. In 2022 werden 358.670 mensen als zodanig geregistreerd – het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk nog vele malen hoger. Een derde van hen zijn arbeidsmigranten van buiten de EU. Landen als Polen, Duitsland en Litouwen geven op grote schaal werkvisa af aan derdelanders die vervolgens via ondoorzichtige constructies hier te werk worden gesteld. Dit staat op gespannen voet met onze ambitie om zelf te bepalen wie we van buiten de EU toelaten op onze arbeidsmarkt.
Slechte werkgevers maken misbruik van deze constructie om de loonkosten te drukken, sociale premies te ontduiken en winsten te maximaliseren. Mensen werken onder slechte omstandigheden en bedrijven beconcurreren elkaar op arbeidskosten ten koste van de rechten van arbeidsmigranten. Zij worden te vaak benadeeld, uitgebuit, onder erbarmelijke omstandigheden gehuisvest en met het grof vuil op straat gezet als ze ziek zijn of als het werk stopt. De gevolgen zijn voor de arbeidsmigrant die geen huis meer heeft en voor hun buren en de gemeenten die te maken krijgen met de gevolgen van dakloosheid. Steeds meer mensen leven op straat als gevolg van gebrek aan arbeidsbescherming en huurbescherming.
Met voldoende politieke wil kan er vandaag al worden ingegrepen. Wij pleiten voor een verbod op uitzendbureaus in de vlees verwerkende industrie, de glastuinbouw en de distributiecentra – de sectoren met de meeste misstanden. Deze sectoren moeten samen met de vakbonden stappen ondernemen om te komen tot een halvering van het aantal vacatures voor arbeidsmigranten. Er moet een zwarte lijst komen met malafide uitzendbedrijven, zodat zij geweerd worden van onze arbeidsmarkt. En Nederlandse taalles moet voortaan verplicht worden aangeboden door werkgevers aan arbeidsmigranten, zodat zij ook actief kunnen meedoen in onze samenleving.
Een nieuw asielstelsel
Juist door als overheid te sturen op gematigde bevolkingsgroei, kunnen we plek behouden voor mensen die bescherming nodig hebben. Wij staan pal voor het recht van mensen die vluchten voor oorlog en geweld het recht om naar Nederland te komen. Met rechten komen vanzelfsprekend ook plichten. Voor Nederland en voor de vluchteling. Een nieuw asielstelsel moet gericht zijn op sneller meedoen, kortere procedures en een eerlijke spreiding. Voor de vluchteling betekent dat sneller Nederlands leren, sneller aan de slag en voor wie geen recht op verblijf heeft, sneller terug naar het land van herkomst. Bovendien zullen we zelf met Europese partners mensen die geen kans op asiel hebben in hun landen van oorsprong overtuigen niet aan een gevaarlijk en kansloos avontuur te beginnen.
We hebben nu de kans om koers te zetten richting een Nederland dat solidair, menswaardig en toekomstbestendig is. Met dit rapport als basis kunnen we samen werken aan een beleid dat onze waarden weerspiegelt en de uitdagingen van morgen aankan.
